Boek: Kopstoot. Het gezicht van de alcohol (Rogier Dijkman en Carolien Euser)

Niks zo plezant als ’s vrijdags na het werk met de collega’s een paar pintjes drinken. Maar wat als het als het alle dagen vrijdag is? Als het al van ’s middags vrijdag is? Kopstoot. Het gezicht van de alcohol is het origineel gebrachte relaas van het gevecht van Rogier Dijkman tegen Koning Alcohol. Letterlijk: het portret van een alcoholist.

Ik ben met mijn kop tegen de stoeprand geknald. Een dierenambulance heeft me aangereden, niet mijn schuld. Ik weet niet of bier de oorzaak was, maar ik lette gewoon niet op. Was op de fiets op weg naar een afspraak bij de sociale dienst. Sinds een jaar heb ik een uitkering en nu willen ze me reïntegreren. ’s Ochtends had ik nog even wat slokken genomen en met listerine mijn kegel gereduceerd. De politie heeft mij en mijn fiets thuis gebracht. Geen vragen. Meteen een paar slokken voor de schrik. Ik zie er uit als een verminkte Gorbatsjov en durf de deur niet meer uit.

Elke week een pasfoto

Niks blijft er nog over van de ooit zo succesvolle cameraman en documentairemaker Rogier Dijkman. Foute vrienden, geen werk en een berg schulden. En na zijn kennismaking met een Amsterdamse stoeprand dus niet enkel een doorzopen maar ook een gehavende kop. Erger dan dit kan het niet worden, merkt zijn vriendin op, nog zowat zijn enige houvast. Ze besluiten dat hij vanaf die bijna noodlottige 22^ste november 2007 elke week een foto zal laten maken van zijn gezicht. “Grijze achtergrond en recht van voren. Kijken hoe het ervoor staat.”

Kopstoot. Het gezicht van de alcohol gaat over de kleine oorlog van een Nederlander tegen de drankduivel. Als hij eenmaal in therapie gaat, merkt Rogier Dijkman hoe moeilijk de strijd is. Op elke receptie is drank, op veel bedrijven bestaat nog steeds een vrijdagmiddagborrel, een spreker krijgt een fles wijn en dan zwijgen we nog van een wandeling door een gemiddelde provinciestad waar achter elke hoek een café schuilt. En vooral: alcohol rijmt op sfeer. ‘Mie, geef er ons nog eentje.’

Via Jellinek, een centrum voor verslavingen, komt hij negen maanden lang in de strikt roesmiddelvrije omgeving Witte Hull, een antroposofische verslavingskliniek in Zeist, terecht. Het zijn negen confronterende maanden van groepsgesprekken en werken in de hof. Een zoektocht naar zichzelf vooral, een eerlijk onder ogen zien van zijn zwakheden. Je hoeft als lezer niet per se zelf aan de drank te zijn om jezelf in zijn plaats te stellen.

Als aan de toog

Dijkman schrijft in een korte, hoekige dagboekachtige stijl. Alsof hij aan de hoek van een toog op een barkruk zit. De wekelijkse pasfoto’s spreken dan weer voor zich. Daarnaast komt ook Dijkmans vriendin Carolien Euser regelmatig tussen. Want een alcoholist sleept niet enkel zichzelf naar de afgrond; ook zij wordt heen en weer geslingerd tussen alle mogelijke emoties. Bij haar denk je: hoe heeft die vrouw het zolang volgehouden met zo’n drankorgel?

Het boek Kopstoot is ook opgesmukt met cijfermateriaal. Daaruit blijkt dat er veel Rogiers rondlopen. Ondergetekende is vrijwilliger in een buurthuis en hoegenaamd geen pastoor, maar fronst toch ook soms de wenkbrauwen. Deze morgen nog bijvoorbeeld, toen R. – het zal wel toeval zijn – binnenkwam  met gehavende kop. Gevallen na cafébezoek, ‘maar geef me maar een Duvel’. Nu, dat is een ander verhaal. Hoe het afloopt met dat van Rogier Dijkman moet u zelf maar lezen.

Thomas Blommaert

Rogier Dijkman en Carolien Euser, Kopstoot. Het gezicht van de alcohol, Uitgeverij Yzer, 17,50 euro, 176 blz.