Expo: Ziek zijn in de 16de en 17de eeuw

Ga je vandaag met een koortsje of diarree nog gewoon naar de huisdokter voor een doosje passende pillen, dan was je in de 16de en 17de eeuw toch net iets minder goed af. Niet dat de zusters en chirurgijnen in het Brugse Sint-Janshospitaal de zieken niet met liefde en zorg omringden, maar de geneeskunde was – om het nog zacht uit te drukken – niet echt geavanceerd. Nog tot 26 februari kan je in Brugge gaan kijken naar de tentoonstelling ‘Van chirurgijns tot pestheiligen. Ziek zijn in Brugge in de 16de en 17de eeuw’.

Boekentip: De tuin van Tito (Korneel De Rynck)

De oorlog in Ex-Joegoslavië en de blauwhelmen op het tv-journaal, ze liggen nog niet al te ver in ons collectieve geheugen. De jonge schrijver-historicus Korneel De Rynck reisde eind 2009 met een fotograaf langs de spoorverbinding dwars door Servië, Kroatië en Bosnië. De intercitytrein reed toen opnieuw en voor het eerst sinds 18 jaar tussen de voormalige conflictgebieden.

De plaatsen langs de spoorverbinding herinneren aan dood en vernieling. Wat is er toen gebeurd? Wat is er veranderd sinds het einde van het conflict? De Rynck slaagde er zelfs in om met de kleindochter van Tito en de oud-adviseur van Milosevic te praten. Maar ook verhalen van gewone mensen komen aan bod in het boek.

De Tuin van Tito. 2011, uitgeverij EPO, 320 blz. Prijs; 24,50 euro.

Expo: Isala & Louise (twee vrouwen, twee verhalen)

Louise Heger en Isala Van Diest: die namen zeggen ons hier op de Visie-redactie niet veel, en de kans dat u er al van gehoord heb schatten we -met alle respect- ook bijzonder klein. Zonde nochtans, want deze twee vrouwen blijken hun plaatsje in de Belgische geschiedenis meer dan waard. Isala Van Diest was de eerste vrouwelijke arts in België, en Louise Heger een vrouwelijke kunstenares, beiden in de 19de eeuw.

In het Leuvense museum M kan je sinds kort een tentoonstelling gaan bekijken over deze twee vrouwen met een voor die tijd niet-alledaagse beroepskeuze.Wat voor vrouwen vandaag een perfect haalbare carrièredroom is, was voor Isala & Louise een moeilijke en passionele strijd. Ze moesten opboksen tegen de beperkte mogelijkheden voor vrouwen om te studeren, en de negatieve vooroordelen van de maatschappij over vrouwen overwinnen.

Dat de dames nu een tentoonstelling krijgen in Leuven, is op zijn minst een eerbetoon en goedmakertje van de stad Leuven. Isala Van Diest wilden de opleiding tot arts volgen in haar geboortestad Leuven, maar werd daar geweigerd aan de universiteit. Daarop trok ze naar Bern om haar doktersdiploma te behalen.

Dit jaar werd een speciale uitgave van het muntstuk van 2 euro geslagen ter ere van Isala Van Diest en Marie Popelin, de eerste Belgische vrouw met een rechtendiploma. Enkele ministers en vertegenwoordigers van de Vrouwenraad mochten de eerste muntstukken van de band doen rollen:

Isala & Louise: twee vrouwen, twee verhalen

Praktisch:

Waar? Museum M, Vanderkelenstraat 28, Leuven
Wanneer? Nog tot 27 november
Meer info? www.mleuven.be

Vakantietip: Uitstapje naar de middeleeuwen

Visie is terug van een korte vakantiestop, maar dat belet ons niet je nog leuke tips te geven voor de vakantiedagen die nog resten. Zo kan je deze zondag (21 augustus) een tripje maken naar de middeleeuwen, die een dag lang het West-Vlaamse Oudenburg inpalmen.

Riddergevecht en middeleeuwse muziek

Op de voormalige abdijsite kan je wandelen door een middeleeuws tentenkamp, waar ambachtslieden hun eeuwenoude beroep uitoefenen. Culinaire talenten kunnen zich wagen aan een workshop middeleeuws koken, de stoerdere types komen aan hun trekken met een initiatie boogschieten. Tussendoor vliegen de plaatselijke ridders elkaar in de haren tijdens echte riddergevechten.

De kleintjes kunnen al oefenen voor een toekomstige carrière als ridder met een ritje op de pony of een verkleedpartijtje in middeleeuwse kledij. Jongeren (en volwassenen) kunnen een poging wagen om te kalligraferen of meedoen aan een workshop dans. En natuurlijk is er lieflijke middeleeuwse muziek om de sfeer er helemaal in te brengen.

‘Hoofdstad van Vlaanderen’

Oudenburg, of all places? Volgens Archeonet.be was die plek al in de tijd van de Romeinen een belangrijk militair bolwerk, en ook in de middeleeuwen speelde de stad een belangrijke rol. De benedictijnen van de oude Sint-Pietersabdij zouden Oudenburg in die tijd in hun kronieken zelfs omschreven hebben als de hoofdstad van Vlaanderen.

Praktisch:

Waar? Romeins Archeologisch Museum van Oudenburg (Marktstraat 25)
Wanneer? zondag 21 augustus, van 10 tot 18 uur
Meer info? op deze website

Boek: Blenkinsop (Peter Celis)

Maar weinig Belgische gemeenten hebben zo geleden onder de Tweede Wereldoorlog als Meensel-Kiezegem, een vlekje van goed 1.200 zielen, hartje Hageland. Vlaamse en Duitse nazi’s vermoordden daar in 1944 broederlijk vier dorpelingen en duwden er 71 op een beestenwagon richting concentratiekamp – acht wrakken keerden terug. 32 weduwen en 95 vaderloze kinderen: Meensel-Kiezegem staat voor generaties verdriet dat een recensent niet moet proberen vatten in volzinnen.

Op het erekerkhof van Meensel staan 55 robuuste kruisen: grafstenen waarop je de oer-Vlaamse namen van de betreurde vaders en zonen van het dorp leest. August Craeninckx, Oscar Beddegenoots, Petrus Vander Meeren… Oer-Vlaams, op een uitzondering na: Teddy Blenkinsop, een Canadese gevechtspiloot die in de nacht van 27-28 april 1944 neerstortte in de buurt van Diest, de crash als enige van zijn bemanning overleefde en maandenlang onderdook bij het verzet in Meensel-Kiezegem.

Boek: Vrijgevochten (Sanije Halili & Diane Broeckhoven)

Wanneer de leerlingen van de Aalsterse Dames van Maria Humaniora een vredesweek voorbereiden met als thema ‘de kracht van een vrouw’, wordt ook een van de poetsvrouwen van de school gevraagd op te draven. Nu hebben alle madammen die dagelijks walsen op het ritme van hun zwabber wel iets te vertellen over feminale power. Maar Sanije Halili krijgt de zeshonderd bakvissen collectief aan het zwijgen: hun eigen poetsvrouw een Kosovaarse vluchteling? ‘Zou je geen boek over je leven schrijven?’, klampt de helft van de school haar de volgende dagen aan.

Boek: Over het kanaal (Annelies Beck)

Wanneer in 1914 de Eerste Wereldoorlog op uitbreken staat, vlucht Aalstenaar August Keppens met zijn twee broers en 10.000 andere Belgen naar het Schotse Glasgow. Tot aan Kerstmis 1914, zo is de bedoeling. Het draait lichtjes anders uit: een Grote Oorlog laat zich niet beslechten op een paar maanden. Nadat ze het verhaal al eens probeerde te reconstrueren in het Canvas-programma Verloren land, heeft achterkleindochter, historica en VRT-journaliste Annelies Beck er met Over het Kanaal ook een verdienstelijke roman over geschreven.

Een roman, inderdaad. Maar dus één die gebaseerd is op waargebeurde feiten. De mix tussen fictie en non-fictie gaf Beck de kans om buiten de lijntjes van het relaas van haar overgrootvader te kleuren. Waardoor Over het Kanaal méér is geworden dan een oefening in het afstoffen van een vergeten vaderlandse geschiedenis.

Expo: 125 jaar ACV

125 jaar geleden begon het ACV zijn strijd voor werknemersrechten als reactie op de encycliek Rerum Novarum van paus Leo XIII. Die strijd was toen nog antisocialistisch. Ondertussen heeft de christelijke vakbond een traditie uitgebouwd van strijdbaar overlegsyndicalisme en is ze veruit de grootste vakbond in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

Met 1,7 miljoen leden en tienduizenden militanten is het ACV een vakbond van mensen. En die hoor en zie je aan het woord op de expo 125 jaar ACV.Over sociale zekerheid bijvoorbeeld, van de bijstandskassen uit 19de eeuw, toen er van sociale zekerheid nog geen sprake was, tot de welvaartsvaste uitkeringen van vandaag. Metaalarbeider Louis Dereau vertelt zijn verhaal.

Het ACV heeft natuurlijk ook een hele resem inspirerende personen voortgebracht die mee het sociaal model gebouwd hebben dat we tot op de dag van vandaag kennen, van Cardijn over mijnwerkerspropagandist August Cool tot kleermaker Jef Houthuys. Luister naar ketelmaker Arthur Bertinchamps en hoe hij de arbeidsvoorwaarden van zijn collega’s verbeterde. De perfecte inrijpoort voor een stevig stuk sociale geschiedenis, van het eerste indexmechanisme na de Eerste Wereldoorlog tot de herstel- en besparingsplannen van eind vorige eeuw.

Boek: Klein Arabisch Prentenboek (Lucas Catherine)

Als de Arabieren al niet gewoon worden doodgezwegen in onze cultuur en in ons geschiedenisonderwijs, dan is de beeldvorming over hen vaak negatief. Lucas Catherine heeft van het bewijzen van die stelling zowat zijn levenswerk gemaakt. Maar in zijn Klein Arabisch Prentenboek komt hij voor het eerst ook met prentjes voor de boeg. Want zoals hij zelf zegt: “Je moet het gezien hebben om het te geloven.” 

Film: Children of War

10 december, Dag van de Mensenrechten, gaat in Bozar in Brussel niet onopgemerkt voorbij. In het Paleis voor Schone Kunsten staat dan de avant-première gepland van Children of War, de beklijvende en veel gelauwerde documentaire van Bryan Single over de herintegratie van kindsoldaten in Oeganda. De film wordt ingeleid door minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere en wordt gevolgd door een debat over de inbreng van gewone mannen en vrouwen in de verdediging van de mensenrechten.